Szczegółowe opracowanie wyników ankiety znajduje się w pracy Marii Jóźwickiej-Sadownik
Badania losów wychowanków przeprowadzone były w latach 1994, 2001, 2006
Celem badań było:
a) zbadanie losów życiowych wychowanków Ośrodka a w szczególności przebiegu ich adaptacji społecznej,
b) wykazanie niektórych przyczyn niespełnienia oczekiwań Ośrodka w stosunku do byłych wychowanków,
c) porównanie wyników badań z badaniami przeprowadzonymi w roku 1994, 2001, 2006,
d) doskonalenie pracy Ośrodka.
Uzyskane materiały badawcze pozwoliły na ujęcie problemu w następujących grupach tematycznych:
dalsza nauka
praca zawodowa
źródła utrzymania
ocena sytuacji materialnej
życie rodzinne
wykorzystanie czasu wolnego
problem niedostosowania społecznego
ocena okresu spędzonego w Ośrodku
Dla zbadania powyższych kwestii posłużono się ankietą zawierającą 31 pytań otwartych. Ankieta wysyłana była do 100 osób, odpowiedziało na nią ok.30% wychowanków.
Dalsza nauka
Ośrodek stara się stworzyć wychowankom warunki pozwalające na ukończenie szkoły podstawowej, od 1999 roku gimnazjum. Możliwość równego startu ze swoimi rówieśnikami to dopiero początek drogi życiowej. Absolwentów naszych czekało: podjęcie i kontynuacja nauki w szkole ponad podstawowej, zdobycie zawodu, podjęcie pracy zarobkowej, usamodzielnienie się. Trudności wieku dojrzewania, brak stałego wzmacniania podjętych decyzji przez rodzinę, otoczenie, sprawiło, że dalsze życie wychowanków nie było łatwe. Powodzenie zależało od stopnia ich własnej aktywności, wytrwałości i systematyczności, siły w pokonywaniu trudności, odporności na stres, dojrzałości emocjonalnej. Z danych z wykresu można uzyskać informacje o liczbie wychowanków, którzy podjęli dalszą naukę.
Większość naszych byłych wychowanków, którzy odpowiedzieli na ankietę podjęło naukę w szkołach do których skierował ich Ośrodek odpowiednio w kolejnych latach :
- w 1994 r - 63% ,
- w 2001 r - 56%
- w 2006 r - 80 %
ukończyło naukę w szkołach ponad gimnazjalnych
- w 1994 r -29% ,
- w 2001 r. - 35%
- w 2006 r. 48% wychowanków, którzy odpowiedzieli na ankietę. Część naszych byłych wychowanków jest w trakcie nauki. Uczniowie najczęściej kierowani byli do Zasadniczych Szkół Zawodowych.
Źródła utrzymania
Swoją sytuację materialną jako:
bardzo dobrą oceniło w 1994 roku 4% wychowanków, w 2001 roku - 8% , w 2006 roku - 4%,
jako dobrą odpowiednio 22%, 33% i 40% osób,
a jako przeciętną 44%, 31% i 37% .
Sytuacja słaba i zła jest dla 24%, 25% i 13% osób, które odpowiedziały na ankietę.
Dodatkowe wypowiedzi przybliżały nam życie codzienne naszych byłych wychowanków: "sytuacja w domu jest słaba..., czasem nie ma na chleb", "sytuacja w domu jest zła, mama pije alkohol i nadal nie mogę znaleźć pracy", lub bardziej optymistycznie "jak na te trudne czasy, to jest nam dobrze, nie brakuje pieniędzy i nie mam na co narzekać".
Życie rodzinne
Z szeregu badań przeprowadzanych w naszym kraju wynika, że stabilizacji życiowej młodzieży sprzyja założenie własnej rodziny. Kolejna tabela i wykres ilustrują , ilu spośród naszych wychowanków założyło swoją własną rodzinę, ilu żyje samotnie, nie myśli jeszcze o jej założeniu lub inaczej wygląda jej życie.
Z danych wynika, że na przestrzeni lat w których prowadzone były badania zwiększyła się liczba osób, które zawarły małżeństwo, między innymi dlatego, że nasi wychowankowie dorośleją i dojrzewają do roli męża i żony.
- w badaniach z 1994 roku, spośród naszych wychowanków jedynie 16% zawarło małżeństwo, 12% żyje w związku nieformalnym. Pozostałe 72% nie posiada własnej rodziny. Wpływ na taki stan rzeczy mógł mieć wiek naszych wychowanków, bo 49% spośród tych którzy odpowiedzieli na ankietę nie przekroczyło20 roku życia.
- w roku 2001 - 37% naszych wychowanków założyło własną rodzinę, duża grupa naszych wychowanków ma plany związane z założeniem rodziny. 55% byłych wychowanków, którzy odpowiedzieli na ankietę znajdowała się w przedziale wiekowym 21-35 rok życia. W rubryce "inne" mieszczą się odpowiedzi: "mam dziewczynę" ,
"żyję z chłopakiem i spodziewam się dziecka", "jestem samotną matką". W 2006 r. 44% wychowanków pozostaje w związku małżeńskim
Niedostosowanie społeczne
Problem naruszania prawa jest bardzo trudny do zbadania drogą ankiety. Jednak część badanych przyznała się do tego, iż popadła w konflikt z prawem. Uzyskane informacje wskazują, że wśród badanej grupy miały miejsce stosunkowo częste przypadki naruszania prawa, dotyczą one
- 20 % osób z 1994 roku
- 18% osób z 2001 roku
- 20% osób z 2006 roku
Przyznają się oni do spraw karnych i w sądzie i na policji lub tylko w jednym z tych miejsc. W kilku przypadkach nie chcieli ujawniać szczegółów. Należy jednak pamiętać, że odpowiedziało na ankietę około 30% - 35% naszych byłych wychowanków. Prawdopodobne jest, że pozostali mogli w większym stopniu mieć trudności adaptacyjne. Interpretacja uzyskanych odpowiedzi nie jest łatwa. Pewną pomocą mogą tu być dokumenty personalne dzieci, które trafiają do Ośrodka. Wynika z nich, że około 90% wychowanków może być zagrożona wykolejeniem. Porównanie danych z dokumentów z wynikami ankiety skłania do przypuszczenia, że oddziaływanie wychowawcze Ośrodka mogło mieć istotny pozytywny wpływ. Całotygodniowa, powtarzana wytrwale przez wiele lat opieka wychowawcza łagodziła prawdopodobnie wstrząsy życia rodzinnego, emocjonalnego i chroniła ich przed konfliktem z prawem.
Niektórzy z naszych wychowanków nazywają czyn przez który mieli kłopoty z prawem, jest to np.: kradzież, pobicie, inni podają paragrafy na podstawie których zostali osądzeni, jeszcze inni napisali, że problemy mieli przez: "własną głupotę", "młodzieńcze wygłupy", "młody wiek i głupotę", "głupota i łatwowierność
W kolejnych latach, w których przeprowadzana była ankieta, nasi wychowankowie podawali takie przyczyny wykroczeń: "brak pracy i chęć szybszych pieniędzy", "głupota", "brak środków do życia", złe warunki w domu" "głód", "pijaństwo rodziców". Dla jednego z nich kolizja z prawem to ucieczka z domu dziecka i zatrzymanie na policji. Wykroczenia jakich dopuścili się absolwenci Ośrodka po jego opuszczeniu to m.in.: włamania, kradzieże, zakłócenia porządku publicznego, wybijanie szyb, awanturnictwo, pobicie policjanta.
U większości dzieci i młodzieży, które dostały się do Ośrodka występowały zaburzenia rozwojowe i poważne osłabienie funkcji psychicznych. Powszechnie występowały nerwice, nadpobudliwość, wybuchowe zachowania, agresja, autoagresja. Żyli z piętnem "trudnych dzieci" z "patologicznych rodzin". Ustalenie oceny wyników resocjalizacji jest stąd problemem bardzo trudnym. Warto jednak pamiętać, że Ośrodek posiadał ograniczone możliwości oddziaływania na środowisko rodzinne wychowanków. W jakimś stopniu był zaporą wstrzymującą rozszerzenie się niekorzystnych dla rozwoju wpływów źle funkcjonującej rodziny. Niestety w niektórych przypadkach po opuszczeniu Ośrodka wystąpiły ponowne trudności w dostosowaniu się do normalnego życia w społeczeństwie.
Wykorzystanie czasu wolnego
Niezmiernie ważnym czynnikiem kształtującym losy życiowe wychowanków, jest sposób spędzania czasu wolnego.
Z badań w 1994 roku wynika, że 55% wychowanków najchętniej pozostawała w domu. Około 20% spośród tych, którzy odpowiedzieli na ankietę napisali, że spędzają czas wolny w zależności od nastroju, przypadku, ochoty.
W 2001 roku - również ok. 52% badanych najchętniej pozostaje w domu oglądając telewizję, słuchając muzyki, ok. 50% wychowanków stwierdziło, że lubi spędzać czas wolny w towarzystwie znajomych, 12% w czasie wolnym od obowiązków
- chodzi do kina lub teatru,
- inni grają w kosza,
- wyjeżdżają na działkę,
- pieką ciasta.
- poświęcają czas swoim zainteresowaniom
- napisali również: "opiekuję się dzieckiem (4 osoby), "dużo czasu spędzam z chłopakiem", "spaceruję w Łazienkach", "czas wolny spędzam z rodziną", "haftuję i
siedzę przy komputerze", "zajmuję się kynologią", "wyjeżdżam na weekendy"
- 56% badanych w 2006 roku poświęca czas wolny znajomym
Znajomi naszych wychowanków
Odpowiadając na pytanie dotyczące znajomych, wychowankowie zakreślali jedną lub kilka propozycji.
Jak wynika z tabeli i wykresu najczęściej, wymieniano znajomych
- z okolicy, znajomych z pracy i znajomych z Ośrodka. Dla kilku osób znajomi to głównie: "ze szkoły", "inni", "koleżanki i koledzy z dziećmi". Wiele osób wymieniło znajomych z racji swoich zainteresowań.
- W 2006 roku zmieniła się struktura znajomych naszych wychowanków. Znajomi z Ośrodka to małe
grono znajomych naszych byłych wychowanków w porównaniu z ubiegłymi latami, wzrosła liczba znajomych z racji wspólnych zainteresowań, znajomych z okolicy i innych są nimi np. członkowie rodziny.
Zainteresowania naszych wychowanków
Zainteresowania naszych wychowanków są różnorodne.
- W latach 1994 i 2001 największą grupę stanowili ci, którzy czytali książki, czasopisma (niektórzy zaznaczali, że czytają tylko czasopisma). Jeden z wychowanków napisał, że polubił czytanie "po pobycie w kryminale". Obecnie (w badaniach z 2006 roku) czytanie książek i czasopism znacznie zmalało natomiast zainteresowania naszych wychowanków powiększyły się o inne nie występujące dotychczas jak:
- surfing,
- jazda konna,
- szybka jazda samochodem,
- sport i piłka nożna,
- polityka,
- komputery
Nasi wychowankowie wpisywali w rubryce " inne" takie zainteresowania jak: "sport, zabawa, podróże, grzyby, pieczenie ciasta, krzyżówki, zbieram serwetki od cytrusów, zajmuję się kosmetykami, haft, elektronika użytkowa, turystyka, zbieram żyletki i militaria, motoryzacja i sport, king-boksing, mechanika".
Wśród osób kierowanych do Ośrodka dominuje młodzież o ubogim zakresie zainteresowań, dlatego wydaje się konieczne zagospodarowanie czasu wolnego podczas pobytu w Ośrodku i nauka wykorzystania go w przyszłości. Staramy się tak zaprogramować czas wolny naszym wychowankom, by z jednej strony zaspokajać różnorodne potrzeby, a z drugiej strony tak modyfikować jej postawy, by ułatwiać poprawne funkcjonowanie naszym wychowankom w późniejszym życiu. W Ośrodku stosujemy różnorodne formy spędzania czasu wolnego. Są nimi zajęcia sportowe, i rekreacyjne np.: wycieczki, spacery, szeroka gama zajęć plastycznych i technicznych, wyjścia do kina, teatru, na wystawy, pokazy, na basen, kręgielnię, wyjścia do zaprzyjaźnionych placówek o podobnym charakterze. Z analizy danych wynika, że zainteresowania naszych byłych wychowanków są różnorodne. Sądzę, że niemałe znaczenie miał tu wpływ Ośrodka. Gdy się zważy to, z jakich środowisk dzieci się wywodzą i z jakimi problemami przybyły do placówki, to dane te niewątpliwie wskazują na rzeczywiste efekty prowadzonych działań wychowawczych.
Ocena pobytu w Ośrodku
Dla zdecydowanej większości naszych wychowanków, którzy odpowiedzieli na ankietę pobyt w Ośrodku był okresem ważnym i miłym. Do zalet zaliczyli możliwość ukończenia szkoły. Oto niektóre z wypowiedzi: "ważny, ponieważ nie jestem pewna czy ukończyłabym szkołę podstawową, mile wspominam okres spędzony w Ośrodku, przeważnie rzeczy złe szybko się zapomina", "ważny, bo dużo się nauczyłam o życiu i o sobie, często wspominam tamte czasy beztroskie", "było bardzo miło i sympatycznie", "najprzyjemniejsze moje lata","szkoda, że te przyjemności, które mają teraz wychowankowie nie były za moich czasów", "bardzo mile spędziłem te lata w Ośrodku, często wracam do nich we wspomnieniach", "pouczający i zabawny".
W kolejnych latach pisali: było fajnie", "było ok.", "nie żałuję", "dużo nauczyłem się życia, samodzielności, to był bardzo ważny okres w moim życiu", "był ważnym okresem, bo mogłem skończyć szkołę i iść dalej".
Pobyt w Ośrodku był mało ważny, obojętny dla: 4%, 8% w latach 1994 i 2001. Dla 4%, 8% wychowanków, którzy odpowiedzieli na ankietę w roku 1994 i 2006 był obojętny lub przykry.
W końcowej części ankiety poprosiłam swoich respondentów o napisanie kilku zdań do obecnych wychowanków, wychowawców i pracowników Ośrodka.
W nadesłanych wypowiedziach należy zwrócić uwagę przede wszystkim na to, że absolwenci naszego Ośrodka przywiązują dużą wagę do nauki, dostrzegają jej potrzebę a fakt ukończenia szkoły uznają za wartość. Wypowiedzi ich są wręcz przestrogami dla młodszych kolegów, aby uczyli się, słuchali rad wychowawców, szczególnie często pojawia się prośba o szacunek do swoich wychowawców. Oto niektóre wypowiedzi adresowane do obecnych wychowanków:
- "żeby poważnie myśleli o przyszłości i nie mieli konfliktów z prawem"
-"unikajcie kłopotów i słuchajcie wychowawców, bo oni na pewno nie chcą dla was źle. Ja byłem zawsze zaborczy i na dobre mi to nie wyszło. Po Ośrodku wylądowałem w poprawczaku na kilka lata później na 7,5 roku do więzienia. Tak więc, jak widać warto ich słuchać, żeby nie być takim jak ja"
-"to, że znaleźli się w Ośrodku to nie jest żadna kara. To pomoże im się odnaleźć i nauczyć czegoś w życiu. Z czasem to zrozumiecie".
-"obecnym wychowankom mogę tylko pozazdrościć, ponieważ lata kiedy byłam wychowanką Ośrodka już nie wrócą. Nigdy nie zapomnę spędzonych tam chwil. Z perspektywy czasu uważam, że wiele się nauczyłam, gdyż po opuszczeniu Ośrodka podjęłam słuszne decyzje, dorosłe decyzje. I tego wam z całego serca życzę"
-"chciałabym im powiedzieć, żeby szanowali swoich wychowawców za ich trud, który wkładają, żeby ich nauczyć jak sobie radzić w różnych sytuacjach"
-" myślę, że na pewno kiedyś podziękujecie wychowawcom z tego Ośrodka za to, że wyrośliście na ludzi, którzy poradzą sobie w każdej sytuacji"
-"że trafili w najlepsze ręce i ludzi, którzy tutaj, pracują i naprawdę powinni być wdzięczni losowi. Życzę im, aby miło wspominali pobyt w Ośrodku i byli zadowoleni. Ja naprawdę jestem bardzo zadowolona pobytu w Ośrodku"
-"żeby zastanowili się najpierw nad wszystkim, co chcą zrobić lub powiedzieć, aby później nie było za późno. Wszyscy wychowawcy Ośrodku to wspaniali ludzie z którymi łatwo nawiązuje się kontakt i nigdy jak pamiętam nie było problemu, gdy chciało się porozmawiać o swoich problemach - zawsze wysłuchali"
-"nie macie czego żałować, że trafiliście właśnie tutaj. Jest bardzo fajna kadra i w każdej chwili może wam pomóc. Nie wstydźcie się swoich problemów, które was dręczą, naprawdę ktoś z wychowawców może wam pomóc"
-"żeby się uczyli, bo to jest dla ich własnego dobra, bez nauki zginą w przyszłości. I tego wszystkiego nie olewali"
-"wcale, ale to wcale nie jest źle, jak się wam wydaje. Z biciem serca zawsze przekraczam te mury, Żałuję że to przeszłość"
-"ludzie, weźcie się i uczcie. Bez podstawówki to jak bez nogi, nie ma żadnego startu. Jak skończycie naście lat i będziecie chcieli nie wiem ożenić się, podjąć pracę dorośli pytają cię jakie masz wykształcenie. A ty na to podstawowe nawet niepełne. Ale kicha, co?"
-"przede wszystkim, żeby nie marnowali czasu, tylko uczyli się. Ten zmarnowany czas dostrzega się trochę za późno, dlatego też nie marnujcie go póki możecie się uczyć"
-"trzymajcie się chłopaki. Takiej kadry wychowawczej nie znajdziecie w żadnym innym ośrodku wychowawczym"
-"żeby mile spędzili wszystkie dni będąc w Ośrodku i bardzo miło go wspominali jak ja. Aby zawsze słuchali rad swoich wychowawców."
-"chciałbym im zacytować: pamiętajcie, że życie jest trudne, ale trzeba je przeżyć z godnością i uśmiechem na twarzy. Tego wam życzę, żebyście nigdy nie powiedzieli, że je zmarnowaliście"
Na pytanie: "Co chciałbyś powiedzieć obecnym wychowawcom?" nasi był wychowankowie napisali wiele ciepłych słów. Oto niektóre wypowiedzi:
-"aby pokazując wychowankom jak żyć uczyli ich. I żeby pilnowali i robili co mogą, żeby wszyscy skończyli podstawówkę. Wszyscy są fajni i mili i mają odpowiednie podejście do wychowanków.
-"obecnym wychowawcom mogę powiedzieć jedno. Bądźcie tacy jak wychowawcy przy których ja się uczyłem przez 4 lata i wszystkich bardzo dobrze wspominam".
-"że lata, które spędziłem w Ośrodku były dla mnie nauką na przyszłość i nie żałuję, że trafiłam właśnie do Ośrodka na Trakcie"
-"ponieważ znam wychowawców teraźniejszych, chciałbym im powiedzie c, że są naprawdę wspaniali i gdybym mogła to przeprowadziłabym ich na Rakowiecką do domu Dziecka. Przesyłam im serdeczne pozdrowienia z podziękowaniem za wspólnie spędzone miłe lata. Mam nadzieję, że przetrwa ten "dom na Trakcie", gdyż jest naprawdę potrzebny"
-"jestem im wdzięczny za to co dla mnie zrobili i bardzo im za to dziękuję"
-"aby byli bardziej wyrozumiali. A tak w ogóle, aby byli tacy jacy są. Wychowawcy chcą dla was dobrze i my to wiemy tylko nie chcemy się do tego przyznać. My doceniamy wychowawców nieco później, wtedy, gdy sami wchodzimy w dorosłe życie. Ja osobiście wiele zawdzięczam wychowawcom i dziękuję im za pomoc"
-"bardzo im dziękuję za wszelką pomoc, próbę nauczenia i wychowania. Niektórym, że za nimi tęsknię"
- "chciałbym, aby byli chociaż tak wspaniali jak ich poprzednicy a wiem, że stać ich na to, żeby byli jeszcze lepsi. Żeby starali się zrozumieć swych wychowanków i w odpowiedni sposób im pomagać. Tak to robiła kiedyś pani Basia moja kochana wychowawczyni i nauczycielka. Długo zastanawiałem się, czy odpisać, ale wiem, że w tym Ośrodku spędziłem najszczęśliwsze dni w moim życiu i dlatego chcę, aby ktoś o tym wiedział"
- "bardzo dziękuję całej kadrze, że mogłam ukończyć szkołę podstawową. Dziękuję też za to, że doradziliście mi jaką szkołę mam sobie wybrać. Na pewno nie tylko ja, ale też wielu absolwentów chciałoby wam podziękować. Nie żałuję, że spędziłam w Ośrodku 2,5 roku. Były to fajne lata. Dużo atrakcji, prawie nigdy się nie nudziliśmy"
- "ja muszę powiedzieć, że dopiero teraz zdaję sobie sprawę iż za moich czasów w Ośrodku było dobrze i wychowawcy też byli dobrzy, ale my nie docenialiśmy tego"
- "mój pobyt w Ośrodku nie był na darmo. Teraz uczę się w liceum a po skończeniu wybieram się na studia medyczne"
- "nie wiem, co chciałabym powiedzieć obecnym wychowawcom, ale moim wychowawcom chciałabym bardzo podziękować za pracę i wychowanie oraz opiekę. Dzięki nim wyszłam na porządnego człowieka i wiem, że zawdzięczam to tylko ich uporowi. Przebywałam w trzech innych placówkach, ale Ośrodek był dla mnie jak prawdziwy dom i dziękuję za wszystko"
- "bardzo, ale to bardzo im za wszystko pragnę serdecznie podziękować, że wyprowadzili mnie na dobrą drogę. Dziękuję"
- "chciałabym im podziękować z całego serca za opiekę nade mną i dużo cierpliwości"
- "że miło wspominam czas spędzony z wami, dużo się też nauczyłam. Każdą chwilę miło wspominam, najbardziej otrzęsiny, obozy, imprezy, różne wyprawy"
- "obecnym wychowawcom chciałabym podziękować za to, że dzięki nim ukończyłam szkołę podstawową i wyszłam na prostą drogę. I wiele się od nich nauczyłam. Podziwiam wszystkich wychowawców, za to, że poświęcają się dla tych dzieci, które przychodzą do Ośrodka. A wiem ze swojego doświadczenia, gdy byłam w Ośrodku, że praca z takimi dziećmi naprawdę nie jest łatwa. Wiem, że i ze mną nie było łatwo. Byłam strasznie opryskliwa, czasami nie słuchałam wychowawców. Chciałabym, żeby te dzieci, które przebywają teraz w Ośrodku były trochę bardziej wyrozumiałe dla swoich wychowawców."
Ankietę przygotowała, przeprowadziła i opracowała
Maria Jóźwicka-Sadownik
zobacz ankietę w formie prezentacji ppt
Badania losów wychowanków przeprowadzone były w latach 1994, 2001, 2006
Celem badań było:
a) zbadanie losów życiowych wychowanków Ośrodka a w szczególności przebiegu ich adaptacji społecznej,
b) wykazanie niektórych przyczyn niespełnienia oczekiwań Ośrodka w stosunku do byłych wychowanków,
c) porównanie wyników badań z badaniami przeprowadzonymi w roku 1994, 2001, 2006,
d) doskonalenie pracy Ośrodka.
Uzyskane materiały badawcze pozwoliły na ujęcie problemu w następujących grupach tematycznych:
dalsza nauka
praca zawodowa
źródła utrzymania
ocena sytuacji materialnej
życie rodzinne
wykorzystanie czasu wolnego
problem niedostosowania społecznego
ocena okresu spędzonego w Ośrodku
Dla zbadania powyższych kwestii posłużono się ankietą zawierającą 31 pytań otwartych. Ankieta wysyłana była do 100 osób, odpowiedziało na nią ok.30% wychowanków.
Dalsza nauka
Ośrodek stara się stworzyć wychowankom warunki pozwalające na ukończenie szkoły podstawowej, od 1999 roku gimnazjum. Możliwość równego startu ze swoimi rówieśnikami to dopiero początek drogi życiowej. Absolwentów naszych czekało: podjęcie i kontynuacja nauki w szkole ponad podstawowej, zdobycie zawodu, podjęcie pracy zarobkowej, usamodzielnienie się. Trudności wieku dojrzewania, brak stałego wzmacniania podjętych decyzji przez rodzinę, otoczenie, sprawiło, że dalsze życie wychowanków nie było łatwe. Powodzenie zależało od stopnia ich własnej aktywności, wytrwałości i systematyczności, siły w pokonywaniu trudności, odporności na stres, dojrzałości emocjonalnej. Z danych z wykresu można uzyskać informacje o liczbie wychowanków, którzy podjęli dalszą naukę.
Większość naszych byłych wychowanków, którzy odpowiedzieli na ankietę podjęło naukę w szkołach do których skierował ich Ośrodek odpowiednio w kolejnych latach :
- w 1994 r - 63% ,
- w 2001 r - 56%
- w 2006 r - 80 %
ukończyło naukę w szkołach ponad gimnazjalnych
- w 1994 r -29% ,
- w 2001 r. - 35%
- w 2006 r. 48% wychowanków, którzy odpowiedzieli na ankietę. Część naszych byłych wychowanków jest w trakcie nauki. Uczniowie najczęściej kierowani byli do Zasadniczych Szkół Zawodowych.
Źródła utrzymania
Swoją sytuację materialną jako:
bardzo dobrą oceniło w 1994 roku 4% wychowanków, w 2001 roku - 8% , w 2006 roku - 4%,
jako dobrą odpowiednio 22%, 33% i 40% osób,
a jako przeciętną 44%, 31% i 37% .
Sytuacja słaba i zła jest dla 24%, 25% i 13% osób, które odpowiedziały na ankietę.
Dodatkowe wypowiedzi przybliżały nam życie codzienne naszych byłych wychowanków: "sytuacja w domu jest słaba..., czasem nie ma na chleb", "sytuacja w domu jest zła, mama pije alkohol i nadal nie mogę znaleźć pracy", lub bardziej optymistycznie "jak na te trudne czasy, to jest nam dobrze, nie brakuje pieniędzy i nie mam na co narzekać".
Życie rodzinne
Z szeregu badań przeprowadzanych w naszym kraju wynika, że stabilizacji życiowej młodzieży sprzyja założenie własnej rodziny. Kolejna tabela i wykres ilustrują , ilu spośród naszych wychowanków założyło swoją własną rodzinę, ilu żyje samotnie, nie myśli jeszcze o jej założeniu lub inaczej wygląda jej życie.
Z danych wynika, że na przestrzeni lat w których prowadzone były badania zwiększyła się liczba osób, które zawarły małżeństwo, między innymi dlatego, że nasi wychowankowie dorośleją i dojrzewają do roli męża i żony.
- w badaniach z 1994 roku, spośród naszych wychowanków jedynie 16% zawarło małżeństwo, 12% żyje w związku nieformalnym. Pozostałe 72% nie posiada własnej rodziny. Wpływ na taki stan rzeczy mógł mieć wiek naszych wychowanków, bo 49% spośród tych którzy odpowiedzieli na ankietę nie przekroczyło20 roku życia.
- w roku 2001 - 37% naszych wychowanków założyło własną rodzinę, duża grupa naszych wychowanków ma plany związane z założeniem rodziny. 55% byłych wychowanków, którzy odpowiedzieli na ankietę znajdowała się w przedziale wiekowym 21-35 rok życia. W rubryce "inne" mieszczą się odpowiedzi: "mam dziewczynę" ,
"żyję z chłopakiem i spodziewam się dziecka", "jestem samotną matką". W 2006 r. 44% wychowanków pozostaje w związku małżeńskim
Niedostosowanie społeczne
Problem naruszania prawa jest bardzo trudny do zbadania drogą ankiety. Jednak część badanych przyznała się do tego, iż popadła w konflikt z prawem. Uzyskane informacje wskazują, że wśród badanej grupy miały miejsce stosunkowo częste przypadki naruszania prawa, dotyczą one
- 20 % osób z 1994 roku
- 18% osób z 2001 roku
- 20% osób z 2006 roku
Przyznają się oni do spraw karnych i w sądzie i na policji lub tylko w jednym z tych miejsc. W kilku przypadkach nie chcieli ujawniać szczegółów. Należy jednak pamiętać, że odpowiedziało na ankietę około 30% - 35% naszych byłych wychowanków. Prawdopodobne jest, że pozostali mogli w większym stopniu mieć trudności adaptacyjne. Interpretacja uzyskanych odpowiedzi nie jest łatwa. Pewną pomocą mogą tu być dokumenty personalne dzieci, które trafiają do Ośrodka. Wynika z nich, że około 90% wychowanków może być zagrożona wykolejeniem. Porównanie danych z dokumentów z wynikami ankiety skłania do przypuszczenia, że oddziaływanie wychowawcze Ośrodka mogło mieć istotny pozytywny wpływ. Całotygodniowa, powtarzana wytrwale przez wiele lat opieka wychowawcza łagodziła prawdopodobnie wstrząsy życia rodzinnego, emocjonalnego i chroniła ich przed konfliktem z prawem.
Niektórzy z naszych wychowanków nazywają czyn przez który mieli kłopoty z prawem, jest to np.: kradzież, pobicie, inni podają paragrafy na podstawie których zostali osądzeni, jeszcze inni napisali, że problemy mieli przez: "własną głupotę", "młodzieńcze wygłupy", "młody wiek i głupotę", "głupota i łatwowierność
W kolejnych latach, w których przeprowadzana była ankieta, nasi wychowankowie podawali takie przyczyny wykroczeń: "brak pracy i chęć szybszych pieniędzy", "głupota", "brak środków do życia", złe warunki w domu" "głód", "pijaństwo rodziców". Dla jednego z nich kolizja z prawem to ucieczka z domu dziecka i zatrzymanie na policji. Wykroczenia jakich dopuścili się absolwenci Ośrodka po jego opuszczeniu to m.in.: włamania, kradzieże, zakłócenia porządku publicznego, wybijanie szyb, awanturnictwo, pobicie policjanta.
U większości dzieci i młodzieży, które dostały się do Ośrodka występowały zaburzenia rozwojowe i poważne osłabienie funkcji psychicznych. Powszechnie występowały nerwice, nadpobudliwość, wybuchowe zachowania, agresja, autoagresja. Żyli z piętnem "trudnych dzieci" z "patologicznych rodzin". Ustalenie oceny wyników resocjalizacji jest stąd problemem bardzo trudnym. Warto jednak pamiętać, że Ośrodek posiadał ograniczone możliwości oddziaływania na środowisko rodzinne wychowanków. W jakimś stopniu był zaporą wstrzymującą rozszerzenie się niekorzystnych dla rozwoju wpływów źle funkcjonującej rodziny. Niestety w niektórych przypadkach po opuszczeniu Ośrodka wystąpiły ponowne trudności w dostosowaniu się do normalnego życia w społeczeństwie.
Wykorzystanie czasu wolnego
Niezmiernie ważnym czynnikiem kształtującym losy życiowe wychowanków, jest sposób spędzania czasu wolnego.
Z badań w 1994 roku wynika, że 55% wychowanków najchętniej pozostawała w domu. Około 20% spośród tych, którzy odpowiedzieli na ankietę napisali, że spędzają czas wolny w zależności od nastroju, przypadku, ochoty.
W 2001 roku - również ok. 52% badanych najchętniej pozostaje w domu oglądając telewizję, słuchając muzyki, ok. 50% wychowanków stwierdziło, że lubi spędzać czas wolny w towarzystwie znajomych, 12% w czasie wolnym od obowiązków
- chodzi do kina lub teatru,
- inni grają w kosza,
- wyjeżdżają na działkę,
- pieką ciasta.
- poświęcają czas swoim zainteresowaniom
- napisali również: "opiekuję się dzieckiem (4 osoby), "dużo czasu spędzam z chłopakiem", "spaceruję w Łazienkach", "czas wolny spędzam z rodziną", "haftuję i
siedzę przy komputerze", "zajmuję się kynologią", "wyjeżdżam na weekendy"
- 56% badanych w 2006 roku poświęca czas wolny znajomym
Znajomi naszych wychowanków
Odpowiadając na pytanie dotyczące znajomych, wychowankowie zakreślali jedną lub kilka propozycji.
Jak wynika z tabeli i wykresu najczęściej, wymieniano znajomych
- z okolicy, znajomych z pracy i znajomych z Ośrodka. Dla kilku osób znajomi to głównie: "ze szkoły", "inni", "koleżanki i koledzy z dziećmi". Wiele osób wymieniło znajomych z racji swoich zainteresowań.
- W 2006 roku zmieniła się struktura znajomych naszych wychowanków. Znajomi z Ośrodka to małe
grono znajomych naszych byłych wychowanków w porównaniu z ubiegłymi latami, wzrosła liczba znajomych z racji wspólnych zainteresowań, znajomych z okolicy i innych są nimi np. członkowie rodziny.
Zainteresowania naszych wychowanków
Zainteresowania naszych wychowanków są różnorodne.
- W latach 1994 i 2001 największą grupę stanowili ci, którzy czytali książki, czasopisma (niektórzy zaznaczali, że czytają tylko czasopisma). Jeden z wychowanków napisał, że polubił czytanie "po pobycie w kryminale". Obecnie (w badaniach z 2006 roku) czytanie książek i czasopism znacznie zmalało natomiast zainteresowania naszych wychowanków powiększyły się o inne nie występujące dotychczas jak:
- surfing,
- jazda konna,
- szybka jazda samochodem,
- sport i piłka nożna,
- polityka,
- komputery
Nasi wychowankowie wpisywali w rubryce " inne" takie zainteresowania jak: "sport, zabawa, podróże, grzyby, pieczenie ciasta, krzyżówki, zbieram serwetki od cytrusów, zajmuję się kosmetykami, haft, elektronika użytkowa, turystyka, zbieram żyletki i militaria, motoryzacja i sport, king-boksing, mechanika".
Wśród osób kierowanych do Ośrodka dominuje młodzież o ubogim zakresie zainteresowań, dlatego wydaje się konieczne zagospodarowanie czasu wolnego podczas pobytu w Ośrodku i nauka wykorzystania go w przyszłości. Staramy się tak zaprogramować czas wolny naszym wychowankom, by z jednej strony zaspokajać różnorodne potrzeby, a z drugiej strony tak modyfikować jej postawy, by ułatwiać poprawne funkcjonowanie naszym wychowankom w późniejszym życiu. W Ośrodku stosujemy różnorodne formy spędzania czasu wolnego. Są nimi zajęcia sportowe, i rekreacyjne np.: wycieczki, spacery, szeroka gama zajęć plastycznych i technicznych, wyjścia do kina, teatru, na wystawy, pokazy, na basen, kręgielnię, wyjścia do zaprzyjaźnionych placówek o podobnym charakterze. Z analizy danych wynika, że zainteresowania naszych byłych wychowanków są różnorodne. Sądzę, że niemałe znaczenie miał tu wpływ Ośrodka. Gdy się zważy to, z jakich środowisk dzieci się wywodzą i z jakimi problemami przybyły do placówki, to dane te niewątpliwie wskazują na rzeczywiste efekty prowadzonych działań wychowawczych.
Ocena pobytu w Ośrodku
Dla zdecydowanej większości naszych wychowanków, którzy odpowiedzieli na ankietę pobyt w Ośrodku był okresem ważnym i miłym. Do zalet zaliczyli możliwość ukończenia szkoły. Oto niektóre z wypowiedzi: "ważny, ponieważ nie jestem pewna czy ukończyłabym szkołę podstawową, mile wspominam okres spędzony w Ośrodku, przeważnie rzeczy złe szybko się zapomina", "ważny, bo dużo się nauczyłam o życiu i o sobie, często wspominam tamte czasy beztroskie", "było bardzo miło i sympatycznie", "najprzyjemniejsze moje lata","szkoda, że te przyjemności, które mają teraz wychowankowie nie były za moich czasów", "bardzo mile spędziłem te lata w Ośrodku, często wracam do nich we wspomnieniach", "pouczający i zabawny".
W kolejnych latach pisali: było fajnie", "było ok.", "nie żałuję", "dużo nauczyłem się życia, samodzielności, to był bardzo ważny okres w moim życiu", "był ważnym okresem, bo mogłem skończyć szkołę i iść dalej".
Pobyt w Ośrodku był mało ważny, obojętny dla: 4%, 8% w latach 1994 i 2001. Dla 4%, 8% wychowanków, którzy odpowiedzieli na ankietę w roku 1994 i 2006 był obojętny lub przykry.
W końcowej części ankiety poprosiłam swoich respondentów o napisanie kilku zdań do obecnych wychowanków, wychowawców i pracowników Ośrodka.
W nadesłanych wypowiedziach należy zwrócić uwagę przede wszystkim na to, że absolwenci naszego Ośrodka przywiązują dużą wagę do nauki, dostrzegają jej potrzebę a fakt ukończenia szkoły uznają za wartość. Wypowiedzi ich są wręcz przestrogami dla młodszych kolegów, aby uczyli się, słuchali rad wychowawców, szczególnie często pojawia się prośba o szacunek do swoich wychowawców. Oto niektóre wypowiedzi adresowane do obecnych wychowanków:
- "żeby poważnie myśleli o przyszłości i nie mieli konfliktów z prawem"
-"unikajcie kłopotów i słuchajcie wychowawców, bo oni na pewno nie chcą dla was źle. Ja byłem zawsze zaborczy i na dobre mi to nie wyszło. Po Ośrodku wylądowałem w poprawczaku na kilka lata później na 7,5 roku do więzienia. Tak więc, jak widać warto ich słuchać, żeby nie być takim jak ja"
-"to, że znaleźli się w Ośrodku to nie jest żadna kara. To pomoże im się odnaleźć i nauczyć czegoś w życiu. Z czasem to zrozumiecie".
-"obecnym wychowankom mogę tylko pozazdrościć, ponieważ lata kiedy byłam wychowanką Ośrodka już nie wrócą. Nigdy nie zapomnę spędzonych tam chwil. Z perspektywy czasu uważam, że wiele się nauczyłam, gdyż po opuszczeniu Ośrodka podjęłam słuszne decyzje, dorosłe decyzje. I tego wam z całego serca życzę"
-"chciałabym im powiedzieć, żeby szanowali swoich wychowawców za ich trud, który wkładają, żeby ich nauczyć jak sobie radzić w różnych sytuacjach"
-" myślę, że na pewno kiedyś podziękujecie wychowawcom z tego Ośrodka za to, że wyrośliście na ludzi, którzy poradzą sobie w każdej sytuacji"
-"że trafili w najlepsze ręce i ludzi, którzy tutaj, pracują i naprawdę powinni być wdzięczni losowi. Życzę im, aby miło wspominali pobyt w Ośrodku i byli zadowoleni. Ja naprawdę jestem bardzo zadowolona pobytu w Ośrodku"
-"żeby zastanowili się najpierw nad wszystkim, co chcą zrobić lub powiedzieć, aby później nie było za późno. Wszyscy wychowawcy Ośrodku to wspaniali ludzie z którymi łatwo nawiązuje się kontakt i nigdy jak pamiętam nie było problemu, gdy chciało się porozmawiać o swoich problemach - zawsze wysłuchali"
-"nie macie czego żałować, że trafiliście właśnie tutaj. Jest bardzo fajna kadra i w każdej chwili może wam pomóc. Nie wstydźcie się swoich problemów, które was dręczą, naprawdę ktoś z wychowawców może wam pomóc"
-"żeby się uczyli, bo to jest dla ich własnego dobra, bez nauki zginą w przyszłości. I tego wszystkiego nie olewali"
-"wcale, ale to wcale nie jest źle, jak się wam wydaje. Z biciem serca zawsze przekraczam te mury, Żałuję że to przeszłość"
-"ludzie, weźcie się i uczcie. Bez podstawówki to jak bez nogi, nie ma żadnego startu. Jak skończycie naście lat i będziecie chcieli nie wiem ożenić się, podjąć pracę dorośli pytają cię jakie masz wykształcenie. A ty na to podstawowe nawet niepełne. Ale kicha, co?"
-"przede wszystkim, żeby nie marnowali czasu, tylko uczyli się. Ten zmarnowany czas dostrzega się trochę za późno, dlatego też nie marnujcie go póki możecie się uczyć"
-"trzymajcie się chłopaki. Takiej kadry wychowawczej nie znajdziecie w żadnym innym ośrodku wychowawczym"
-"żeby mile spędzili wszystkie dni będąc w Ośrodku i bardzo miło go wspominali jak ja. Aby zawsze słuchali rad swoich wychowawców."
-"chciałbym im zacytować: pamiętajcie, że życie jest trudne, ale trzeba je przeżyć z godnością i uśmiechem na twarzy. Tego wam życzę, żebyście nigdy nie powiedzieli, że je zmarnowaliście"
Na pytanie: "Co chciałbyś powiedzieć obecnym wychowawcom?" nasi był wychowankowie napisali wiele ciepłych słów. Oto niektóre wypowiedzi:
-"aby pokazując wychowankom jak żyć uczyli ich. I żeby pilnowali i robili co mogą, żeby wszyscy skończyli podstawówkę. Wszyscy są fajni i mili i mają odpowiednie podejście do wychowanków.
-"obecnym wychowawcom mogę powiedzieć jedno. Bądźcie tacy jak wychowawcy przy których ja się uczyłem przez 4 lata i wszystkich bardzo dobrze wspominam".
-"że lata, które spędziłem w Ośrodku były dla mnie nauką na przyszłość i nie żałuję, że trafiłam właśnie do Ośrodka na Trakcie"
-"ponieważ znam wychowawców teraźniejszych, chciałbym im powiedzie c, że są naprawdę wspaniali i gdybym mogła to przeprowadziłabym ich na Rakowiecką do domu Dziecka. Przesyłam im serdeczne pozdrowienia z podziękowaniem za wspólnie spędzone miłe lata. Mam nadzieję, że przetrwa ten "dom na Trakcie", gdyż jest naprawdę potrzebny"
-"jestem im wdzięczny za to co dla mnie zrobili i bardzo im za to dziękuję"
-"aby byli bardziej wyrozumiali. A tak w ogóle, aby byli tacy jacy są. Wychowawcy chcą dla was dobrze i my to wiemy tylko nie chcemy się do tego przyznać. My doceniamy wychowawców nieco później, wtedy, gdy sami wchodzimy w dorosłe życie. Ja osobiście wiele zawdzięczam wychowawcom i dziękuję im za pomoc"
-"bardzo im dziękuję za wszelką pomoc, próbę nauczenia i wychowania. Niektórym, że za nimi tęsknię"
- "chciałbym, aby byli chociaż tak wspaniali jak ich poprzednicy a wiem, że stać ich na to, żeby byli jeszcze lepsi. Żeby starali się zrozumieć swych wychowanków i w odpowiedni sposób im pomagać. Tak to robiła kiedyś pani Basia moja kochana wychowawczyni i nauczycielka. Długo zastanawiałem się, czy odpisać, ale wiem, że w tym Ośrodku spędziłem najszczęśliwsze dni w moim życiu i dlatego chcę, aby ktoś o tym wiedział"
- "bardzo dziękuję całej kadrze, że mogłam ukończyć szkołę podstawową. Dziękuję też za to, że doradziliście mi jaką szkołę mam sobie wybrać. Na pewno nie tylko ja, ale też wielu absolwentów chciałoby wam podziękować. Nie żałuję, że spędziłam w Ośrodku 2,5 roku. Były to fajne lata. Dużo atrakcji, prawie nigdy się nie nudziliśmy"
- "ja muszę powiedzieć, że dopiero teraz zdaję sobie sprawę iż za moich czasów w Ośrodku było dobrze i wychowawcy też byli dobrzy, ale my nie docenialiśmy tego"
- "mój pobyt w Ośrodku nie był na darmo. Teraz uczę się w liceum a po skończeniu wybieram się na studia medyczne"
- "nie wiem, co chciałabym powiedzieć obecnym wychowawcom, ale moim wychowawcom chciałabym bardzo podziękować za pracę i wychowanie oraz opiekę. Dzięki nim wyszłam na porządnego człowieka i wiem, że zawdzięczam to tylko ich uporowi. Przebywałam w trzech innych placówkach, ale Ośrodek był dla mnie jak prawdziwy dom i dziękuję za wszystko"
- "bardzo, ale to bardzo im za wszystko pragnę serdecznie podziękować, że wyprowadzili mnie na dobrą drogę. Dziękuję"
- "chciałabym im podziękować z całego serca za opiekę nade mną i dużo cierpliwości"
- "że miło wspominam czas spędzony z wami, dużo się też nauczyłam. Każdą chwilę miło wspominam, najbardziej otrzęsiny, obozy, imprezy, różne wyprawy"
- "obecnym wychowawcom chciałabym podziękować za to, że dzięki nim ukończyłam szkołę podstawową i wyszłam na prostą drogę. I wiele się od nich nauczyłam. Podziwiam wszystkich wychowawców, za to, że poświęcają się dla tych dzieci, które przychodzą do Ośrodka. A wiem ze swojego doświadczenia, gdy byłam w Ośrodku, że praca z takimi dziećmi naprawdę nie jest łatwa. Wiem, że i ze mną nie było łatwo. Byłam strasznie opryskliwa, czasami nie słuchałam wychowawców. Chciałabym, żeby te dzieci, które przebywają teraz w Ośrodku były trochę bardziej wyrozumiałe dla swoich wychowawców."
Ankietę przygotowała, przeprowadziła i opracowała
Maria Jóźwicka-Sadownik
zobacz ankietę w formie prezentacji ppt
Losy życiowe wychowanków "DOMU NA TRAKCIE"
WYSOKI KONTRAST
POWIĘKSZENIE "ctrl" + "+"
POWIĘKSZENIE "ctrl" + "+"
